W co inwestować w czasie inflacji — Sprawdzone sposoby ochrony kapitału

Podczas inflacji warto rozważyć inwestowanie w nieruchomości, złoto lub obligacje indeksowane inflacją, które pomagają utrzymać realną wartość oszczędności. Te sprawdzone rozwiązania minimalizują ryzyko utraty kapitału i pozwalają spokojniej patrzeć na rosnące ceny. Zobacz, jak skutecznie wykorzystać te narzędzia, by ochronić swój majątek przed inflacją.

Czym jest inflacja i dlaczego zagraża oszczędnościom?

Inflacja to proces wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce, który skutkuje spadkiem siły nabywczej pieniądza. Oznacza to, że w miarę jak ceny rosną, ta sama kwota oszczędności pozwala na zakup mniejszej liczby towarów i usług niż wcześniej. Według danych NBP w latach 2021–2023 średnioroczna inflacja CPI w Polsce przekroczyła 10%, co w praktyce oznacza, że za 1000 zł odłożone rok wcześniej, realnie można kupić dobra warte około 900 zł rok później.

Wysoka inflacja najbardziej uderza w osoby trzymające pieniądze na nieoprocentowanych lub niskooprocentowanych rachunkach, gdzie realna wartość kapitału systematycznie maleje. Nawet w przypadku lokat bankowych, które w ostatnich latach oferowały oprocentowanie najczęściej niższe niż wskaźnik inflacji, realne zyski po uwzględnieniu utraty wartości pieniądza były ujemne. Z punktu widzenia oszczędzającego oznacza to, że brak podejmowania działań w celu ochrony kapitału prowadzi do stałej i pewnej realnej straty zgromadzonych środków.

Według analiz ekonomistów, najgroźniejszy dla oszczędności jest tzw. efekt procentu składanego działający na niekorzyść posiadacza gotówki. Jeśli inflacja utrzymuje się na poziomie choćby 7% rocznie przez 10 lat, realna wartość niechronionych oszczędności spadnie o ponad 50%. W skali wieloletniej, ignorowanie inflacji prowadzi do znaczącej utraty możliwości finansowych, niezależnie od nominalnej wielkości zgromadzonego kapitału.

W co inwestować w czasie inflacji, aby chronić kapitał?

W czasie inflacji kapitał najskuteczniej zabezpieczają inwestycje w aktywa, które umożliwiają osiągnięcie stopy zwrotu przekraczającej lub przynajmniej równej wzrostowi cen. W takim okresie warto rozważyć instrumenty historycznie uważane za odporne na spadek wartości pieniądza, czyli nieruchomości, akcje spółek wypłacających wysokie dywidendy, surowce (przede wszystkim złoto) oraz obligacje indeksowane wskaźnikiem inflacji. Każda z tych form inwestowania wiąże się z innym poziomem ryzyka i płynności, dlatego najlepiej dopasować decyzje do swojej strategii inwestycyjnej.

Dobrym rozwiązaniem mogą być także instrumenty finansowe powiązane bezpośrednio z poziomem inflacji, które są dostępne na krajowym rynku. Chodzi przede wszystkim o obligacje skarbowe indeksowane inflacją (na przykład czteroletnie lub dziesięcioletnie obligacje detaliczne), gdzie oprocentowanie wzrasta proporcjonalnie do wskaźnika CPI publikowanego przez GUS. Inwestowanie w akcje spółek z tzw. sektorów defensywnych, takich jak energetyka czy produkcja żywności, także umożliwia ochronę kapitału, ponieważ popyt na te dobra pozostaje stabilny nawet przy rosnących cenach.

Poniżej znajduje się porównanie skuteczności popularnych form inwestowania kapitału w okresach podwyższonej inflacji w Polsce na przestrzeni ostatnich dwóch dekad:

Analizując powyższe dane, widać wyraźnie, że obligacje indeksowane inflacją oraz złoto najczęściej oferowały skuteczną ochronę wartości kapitału w okresach wysokiej inflacji. W przypadku lokat bankowych, realna siła nabywcza kapitału była znacznie słabsza. Kluczowe jest więc, by przy wyborze aktywa uwzględnić także płynność inwestycji i poziom ryzyka, który jesteśmy w stanie zaakceptować.

Jakie aktywa najlepiej zabezpieczają przed inflacją?

Najlepszą ochronę przed inflacją zapewniają aktywa, których wartość rośnie wraz ze wzrostem cen towarów i usług lub które przynoszą realny dochód przewyższający inflację. Wśród nich wyróżniają się realne aktywa, takie jak nieruchomości, surowce (ze szczególnym naciskiem na złoto) oraz akcje spółek z silną pozycją rynkową, które mogą przerzucać rosnące koszty na klientów. Pewną ochronę oferują też obligacje indeksowane inflacją, automatycznie dostosowujące oprocentowanie do bieżącego wskaźnika wzrostu cen.

Poniżej znajduje się porównanie kluczowych klas aktywów pod kątem ich efektywności w ochronie przed inflacją w Polsce, oparte na danych z lat 2000-2023:

Z zestawienia widać, że nie istnieje jedno aktywo dające pełną ochronę przed inflacją w każdej sytuacji – wybór zależy od profilu ryzyka inwestora, wielkości kapitału i bieżących warunków makroekonomicznych. W dłuższym okresie najlepiej wypadają aktywa materialne oraz udziały w firmach, które mogą regularnie podnosić ceny wraz z inflacją. Połączenie kilku różnych klas aktywów wyraźnie zwiększa szanse ochrony zgromadzonego kapitału.

Czy złoto i metale szlachetne są dobrą inwestycją w czasie inflacji?

Złoto i metale szlachetne od lat są postrzegane jako bezpieczna przystań dla kapitału podczas wysokiej inflacji, kiedy realna wartość pieniądza spada. W ostatnich dekadach, zwłaszcza podczas kryzysów gospodarczych, ceny złota często rosły – przykładowo w latach 1970-1980, gdy inflacja w USA przekraczała 10%, cena złota wzrosła z ok. 35 do ponad 600 dolarów za uncję. Podobne zjawisko widoczne było w 2020 roku podczas pandemicznej niepewności, gdy złoto osiągnęło historyczne szczyty, przekraczając 2000 USD/oz.

Z inwestycjami w metale wiążą się jednak istotne kwestie praktyczne: złoto nie przynosi odsetek ani dywidend, więc w okresach stabilizacji gospodarczej lub przy rosnących stopach procentowych może tracić na atrakcyjności względem innych aktywów. Inwestorzy muszą również uwzględnić koszty przechowywania oraz ryzyko wahań cen – wartość metali szlachetnych potrafi zmieniać się nawet o 15-20% w skali roku. Srebro, platyna i pallad mają z kolei silną zależność od sytuacji w branżach przemysłowych, przez co nie zawsze idą śladem złota.

Aby zobaczyć, jak zmieniało się zachowanie złota w stosunku do inflacji i innych aktywów w wybranych latach, poniżej znajduje się odpowiednia tabela:

Dane te pokazują, że złoto bywa skuteczną ochroną przed inflacją, szczególnie przy gwałtownych wzrostach cen i niepewności ekonomicznej, choć jego wyniki mogą odstawać od innych klas aktywów w okresach hossy giełdowej. Metale szlachetne lepiej traktować jako element portfela inwestycyjnego, a nie jedyne zabezpieczenie, ponieważ ich skuteczność zależy od cyklu gospodarczego oraz strategii inwestora.

Jak inwestować w nieruchomości podczas wzrostu cen?

Podczas wzrostu cen nieruchomości szczególnie istotne jest analizowanie lokalnych rynków i wybieranie takich segmentów, które pozostają niedoszacowane lub przechodzą dynamiczny rozwój. Zwrócenie uwagi na miasta średniej wielkości, strefy wokół dużych aglomeracji oraz inwestycje w grunty rolne przekształcane pod zabudowę daje wyższy potencjał wzrostu niż zakup gotowych mieszkań w centrach dużych miast – te często są już przewartościowane.

W okresie inflacji inwestorzy coraz częściej wybierają nieruchomości wynajmowane krótkoterminowo, magazyny, lokale usługowe czy nieruchomości premium, które są lepiej odporne na spadek siły nabywczej pieniądza i szybciej adaptują czynsze do zmian rynkowych. Dobrym rozwiązaniem może być także zakup nieruchomości umożliwiających późniejszy podział lub remont, co pozwala znacząco zwiększyć wartość inwestycji niezależnie od sytuacji na rynku.

Przy planowaniu inwestycji szczególnie ważna jest szczegółowa analiza wskaźnika rentowności najmu brutto, poziomu pustostanów oraz prognoz demograficznych dla wybranej lokalizacji. Ogromne znaczenie ma także skrupulatne zabezpieczenie finansowania – w warunkach rosnących stóp procentowych kredyt hipoteczny powinien być poparty oszczędnościami własnymi, a kalkulacje uwzględniać możliwy wzrost kosztów eksploatacji lub podatków.

Oprócz tradycyjnych zakupów bezpośrednich coraz częściej wybierane są inwestycje w REIT-y (Real Estate Investment Trusts) oraz crowdfunding nieruchomościowy, pozwalające dywersyfikować portfel i ograniczyć ryzyko związane z wahaniami cen. Z danych Narodowego Banku Polskiego wynika, że w 2023 roku średnia roczna stopa zwrotu z wynajmu mieszkań w największych miastach wynosiła ok. 5-7%, jednak wyższe stopy zwrotu pojawiały się na rynku magazynowym i lokalach komercyjnych. Poniższa tabela prezentuje porównanie typowych stóp zwrotu dla głównych segmentów rynku:

Jak widać, magazyny i lokale komercyjne charakteryzują się wyższymi stopami zwrotu oraz lepszą odpornością na szybkie zmiany cen, a inwestycje pośrednie pozwalają rozproszyć ryzyko i zyskać większą elastyczność w okresach podwyższonej inflacji.

Czy opłaca się inwestować w obligacje inflacyjne?

Obligacje inflacyjne to instrumenty finansowe, które pozwalają chronić realną wartość kapitału w warunkach rosnących cen. Ich oprocentowanie jest powiązane z aktualnym poziomem inflacji, a coroczna waloryzacja wartości nominalnej sprawia, że inwestorzy zachowują siłę nabywczą swoich oszczędności. Najbardziej popularnym przykładem są 4-letnie obligacje indeksowane inflacją oferowane przez Skarb Państwa. W pierwszym roku przynoszą stały kupon, natomiast w kolejnych latach oprocentowanie odpowiada inflacji powiększonej o stałą marżę, np. 1,25%.

Zyski z obligacji inflacyjnych są częściowo pomniejszane przez podatek od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki), jednak rekompensuje to gwarancja zachowania wartości kapitału oraz regularna ochrona przed utratą wartości pieniądza. Obligacje można sprzedać przed terminem, choć wiąże się to z niewielką opłatą manipulacyjną. Dzięki temu ten rodzaj inwestycji jest bardziej elastyczny niż wiele klasycznych lokat czy depozytów. Atutem jest również łatwość zakupu – można je nabyć przez internet lub w banku już od kwoty 100 zł.

Poniżej przedstawiono porównanie kluczowych cech obligacji inflacyjnych ze standardowymi lokatami oraz obligacjami stałoprocentowymi:

Tabela pokazuje, że obligacje inflacyjne wyraźnie wyróżniają się możliwością ochrony kapitału w sytuacji wzrostu cen. Chociaż rentowność tego typu obligacji jest zmienna, są one bezpiecznym i elastycznym rozwiązaniem dla osób, które chcą zabezpieczyć się przed inflacją bez ryzyka utraty środków.

W jaki sposób dywersyfikacja portfela pomaga w ochronie przed inflacją?

Dywersyfikacja portfela ogranicza skutki inflacji poprzez rozłożenie kapitału na różne klasy aktywów, które reagują odmiennie na wzrost cen. Inwestycje w akcje spółek dywidendowych, surowce, nieruchomości czy obligacje indeksowane inflacją mogą zabezpieczyć portfel, gdyż nie wszystkie rynki tracą na wartości jednocześnie, a część z nich zyskuje w warunkach rosnących cen.

Podczas inflacji szczególnej wartości nabierają takie instrumenty, których wyceny rosną razem z inflacją – np. fundusze ETF opierające się na surowcach, obligacje skarbowe indeksowane inflacją (np. obligacje COI w Polsce) czy nieruchomości wynajmowane na warunkach uwzględniających aktualizację czynszów. Efektywna dywersyfikacja powinna uwzględniać udział aktywów o ujemnej korelacji, by zapewnić płynność i ograniczać ryzyko utraty realnej wartości kapitału.

Badania rynkowe wskazują, że portfele o wysokim stopniu dywersyfikacji wykazują niższe wahania wartości podczas okresów wysokiej inflacji. Przykładem są portfele modelowe składające się z różnych segmentów, których historyczne dane pokazują, że nawet w latach 2021–2023, przy inflacji powyżej 10% rok do roku, udział surowców i nieruchomości pozwolił na realny wzrost wartości.

Poniżej zestawienie obrazujące zachowanie poszczególnych klas aktywów w Polsce względem inflacji w latach 2021–2023:

Z tabeli wynika, że najsilniejsze zabezpieczenie zapewniają obligacje indeksowane inflacją, jednak łączenie różnych aktywów o różnych źródłach stopy zwrotu jest najważniejsze dla ochrony przed utratą siły nabywczej. Dobrze zdywersyfikowany portfel zwiększa szanse nie tylko na ochronę majątku, ale często także na realny wzrost wartości w czasach rosnących cen.

Kiedy najlepiej rozpocząć inwestowanie podczas inflacji?

Najlepszy moment na rozpoczęcie inwestowania podczas inflacji to jak najwcześniej po jej pojawieniu się lub przy pierwszych oznakach wzrostu cen. Im szybciej ulokujesz kapitał w aktywach odpornych na spadek siły nabywczej pieniądza, tym większa szansa na ograniczenie strat realnych wartości oszczędności. W praktyce oznacza to, że zwlekanie z decyzją inwestycyjną pogłębia efekt utraty wartości środków trzymanych w gotówce lub na niskooprocentowanych lokatach. Historyczne dane z polskiego rynku pokazują, że w latach 2021-2023, przy inflacji CPI powyżej 14% r/r, osoby zaczynające inwestować z opóźnieniem uzyskiwały niższe stopy zwrotu w ujęciu realnym niż ci, którzy zareagowali na początku cyklu wzrostowego cen.

Dobrym rozwiązaniem jest także korzystanie z krótkoterminowych obserwacji rynkowych oraz bieżących wskaźników makroekonomicznych, takich jak tempo wzrostu inflacji, decyzje RPP o stopach procentowych czy trendy na rynku surowców i nieruchomości. Pierwsze wyraźne sygnały inflacyjne zwykle poprzedzają gwałtowny wzrost cen aktywów chroniących kapitał – na przykład złota, ETF-ów inflacyjnych czy mieszkań. Inwestowanie rozłożone w czasie (strategia dollar-cost averaging) pomaga dodatkowo ograniczyć ryzyko wejścia na rynek akurat w krótkotrwałym punkcie szczytowym i uśrednić koszt zakupu.

Analiza historycznych zachowań inwestorów na różnych rynkach pokazuje, że przesuwanie inwestycji na późniejsze fazy inflacji prowadzi zwykle do wyższego kosztu wejścia przy niższej potencjalnej stopie zwrotu. Trzymanie środków w gotówce przy rocznej inflacji przekraczającej 10% praktycznie gwarantuje realną stratę kapitału – według wyliczeń NBP, w 2022 roku siła nabywcza złotego w Polsce spadła o 16,6%. Ostatecznie, im szybciej zostaną podjęte i zrealizowane decyzje inwestycyjne podczas inflacji, tym skuteczniej można chronić zgromadzone środki.